Ο Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908)
Μετά την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον οθωμανικό ζυγό, η Μακεδονία παρέμεινε οθωμανική περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες που ζούσαν εκεί συνέχισαν να επιδιώκουν την ελευθερία και την ένωσή τους με την Ελλάδα.
Το επίσημο ελληνικό κράτος, λόγω της οικονομικής και πολιτικής εξάρτησής του από τις Μεγάλες Δυνάμεις, δεν είχε την δυνατότητα να επέμβει, γι’ αυτό επίσημα κρατούσε ουδέτερη στάση. Ανεπίσημα όμως, ενίσχυε την οργάνωση και αποστολή εκεί εθελοντών από την Ελλάδα.
Το 1854 ξέσπασε ένα επαναστατικό κίνημα στην Μακεδονία, όμως κατεστάλη από τους Οθωμανούς. Οι αρχηγοί του αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Το 1870 η Οθωμανική αυτοκρατορία αναγνώρισε την Βουλγαρική Εκκλησία ως αυτοκέφαλη, δηλαδή ανεξάρτητη από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Το φιρμάνι του σουλτάνου μεταξύ των άλλων ανέφερε πως η Βουλγαρική Εκκλησία μπορούσε να επεκταθεί σε κάθε μέρος όπου οι περισσότεροι κάτοικοι επιθυμούσαν να υπαχθούν σ’ αυτήν.
Μετά απ’ αυτό ξεκίνησε μία περίοδος προσηλυτισμού των μακεδονικών πληθυσμών από ένοπλα βουλγαρικά σώματα. Οι Έλληνες απάντησαν με ένοπλα αντάρτικα σώματα, που προσπαθούσαν να αποτρέψουν τον εκβουλγαρισμό των Μακεδόνων.
Τον Φεβρουάριο του 1878, την ίδια περίοδο που με την Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου δημιουργήθηκε μια μεγάλη Βουλγαρία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο τμήμα της Μακεδονίας, έγινε μία ακόμη ελληνική επανάσταση, με τους επαναστάτες να κηρύττουν στο Λιτόχωρο την ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα.
Το κίνημα κατεστάλη γρήγορα, αλλά παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα το χρησιμοποίησε στο Συνέδριο του Βερολίνου, για να μην παραχωρηθεί η Μακεδονία στην Βουλγαρία, πράγμα που τελικά κατάφερε.
Το αντάρτικο και από τις δύο χώρες συνεχίστηκε. Το 1904, αξιωματικοί του ελληνικού στρατού, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης και ο Τέλλος Αγαπηνός (Άγρας) καθώς και οπλαρχηγοί από άλλες ελληνικές περιοχές μετέβησαν στην Μακεδονία και από κοινού με τους ντόπιους σχημάτισαν αντάρτικες ομάδες.
Ο θάνατος του Παύλου Μελά, τον Οκτώβριο του 1904, κινητοποίησε την κυβέρνηση ώστε να διεκδικήσει δυναμικότερα την Μακεδονία. Μέχρι το 1907 τα ελληνικά αντάρτικα σώματα είχαν κερδίσει ένα σημαντικό μέρος των μακεδονικών εδαφών.
Στον κάμπο της Μακεδονίας, εκείνη την εποχή υπήρχε μια ρηχή λίμνη, γνωστή ως η Λίμνη των Γιαννιτσών ή ο Βάλτος. Η θέση της, που είχε στρατηγική σημασία, καθώς από δίπλα της περνούσαν οι δρόμοι που οδηγούσαν από την Θεσσαλονίκη στα Γιαννιτσά, την Έδεσσα, την Νάουσα και την Δυτική Μακεδονία έπαιξε σπουδαίο ρόλο στον Μακεδονικό αγώνα.
Ο τουρκικός στρατός δεν κατάφερε ποτέ να θέσει υπό τον έλεγχό του την λίμνη. Οι Βούλγαροι αντίθετα , το 1903 μετά την εξέγερση στο Ίλιντεν , βρήκαν καταφύγιο στη λίμνη, κατέλαβαν τις καλύβες των ψαράδων και πήραν τον έλεγχο της.
Για πολύ καιρό οι Βούλγαροι κομιτατζήδες τρομοκρατούσαν ανεξέλεγκτα τους χωρικούς και όσοι Έλληνες προσπάθησαν να διεισδύσουν στη λίμνη συνάντησαν δυσκολίες.
Το 1905 κάποια Ελληνικά σώματα κατάφεραν να εγκατασταθούν στη λίμνη αρχίζοντας έτσι μια μάχη για τον έλεγχό της που έληξε το 1908 με την απόσυρση των Βουλγάρων. Γνωστοί αξιωματικοί με ψευδώνυμα, όπως ο Καπετάν Άγρας (Τέλλος Αγαπηνός από τους Γαργαλιάνους της Μεσσηνίας), ο Καπετάν Παναγιώτης (Παναγιώτης Παπατζανέτας), ο καπετάν Νικηφόρος (ψευδώνυμο του υποπλοίαρχου Ιωάννη Δεμέστιχα), ο Βασίλειος Σταυρόπουλος (καπετάν Κόρακας) και άλλοι, ήλθαν σε συνεννόηση με ντόπια παλικάρια όπως τον Γκόνο Γιώτα από Γιαννιτσά, τον Μίγκα από Νάουσα και ύστερα από σκληρούς αγώνες κατάφεραν να διώξουν τους Βούλγαρους κομιτατζήδες που βρισκόταν στη μέση της λίμνης. Το Μακεδονικό ζήτημα όμως δεν λύθηκε. Έτσι, ο αγώνας για την διεκδίκηση της Μακεδονίας συνεχίστηκε. Μερικά χρόνια αργότερα, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους (1912 – 1913), η Μακεδονία απελευθερώθηκε.
Στο βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να δείτε πως ήταν την ίδια περίπου εποχή, η λίμνη των Γιαννιτσών.
Στην ολιγόλεπτη βουβή ταινία, προβάλλεται η περιπολία Γάλλων στρατιωτών στην Λίμνη των Γιαννιτσών την περίοδο του Α΄παγκοσμίου πολέμου 1915
https://www.facebook.com/alexandrougaia/videos/1341653152631431/